Πριν από μερικές εβδομάδες εγώ και ο Ντόμινικ είχαμε την τύχη να βρεθούμε προσκεκλημένοι σε μια εκδήλωση του ευρωπαϊκού προγράμματος Μικροί Θησαυροί, όπου έγινε μια αναλυτική παρουσίαση από ένα πάνελ ομιλητών για τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ της χώρας μας. Βρήκαμε όλες τις ομιλίες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και αισθανθήκαμε ότι μας πρόσφεραν μεγάλη έμπνευση και κίνητρα να μάθουμε περισσότερα για τα προϊόντα αυτά, αλλά και να τα αξιοποιήσουμε με όλο και περισσότερους τρόπους στην κουζίνα της Madame Gâteaux.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: Τι είναι ΠΟΠ και ΠΓΕ;

Πρόκειται για δύο χαρακτηρισμούς γεωγραφικής ένδειξης, που αφορούν γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Έχουν προκύψει από μια πολιτική ποιότητας που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Ένωση to 1992, προκειμένου να προστατεύσει την ονομασία και την ιδιαιτερότητα τοπικών προϊόντων που παράγονται με παραδοσιακές μεθόδους και φέρουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά του τόπου τους.

Η ένδειξη ΠΟΠ, λοιπόν, σημαίνει Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης και δίνεται στα προϊόντα που έχουν τον πιο ισχυρό δεσμό με τον τόπο τους. Τουτέστιν, σε προϊόντα που κατάγονται από συγκεκριμένο τόπο, των οποίων η ποιότητα και τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του γεωγραφικού περιβάλλοντός τους και των οποίων ΚΑΘΕ στάδιο παραγωγής λαμβάνει χώρα εντός της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής.

Η διαφοροποίηση ως προς τα προϊόντα με ένδειξη ΠΓΕ είναι η εξής: ΠΓΕ σημαίνει Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη. Ο χαρακτηρισμός αυτός δίνεται επίσης σε προϊόντα που κατάγονται από συγκεκριμένο τόπο όπως τα ΠΟΠ, αλλά που ΕΝΑ τους χαρακτηριστικό (όχι όλα όπως στα ΠΟΠ) οφείλεται στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον, και που ΕΝΑ τουλάχιστον στάδιο της παραγωγής τους (όχι απαραίτητα όλα, όπως στα ΠΟΠ) λαμβάνει χώρα σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα προικισμένη με ένα εξαιρετικό, ήπιο κλίμα. Η γη της είναι εύφορη και παράγει προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Η μοναδική ποιότητα πολλών από αυτά οφείλεται στην ιδιαίτερη ανθρωπογεωγραφία κάθε τόπου, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να δύνανται να αποκτήσουν στάτους “πρεσβευτή” της περιοχής από όπου προέρχονται. Για όλους αυτούς τους λόγους, τα προϊόντα αυτά πιστοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ΠΟΠ και ΠΓΕ.

Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό να προστατεύεται η ονομασία προέλευσης των προϊόντων με τους παραπάνω χαρακτηρισμούς; Οι λόγοι είναι πολλοί και το μεγαλύτερο κίνητρο είναι φυσικά η εξασφάλιση της ποιότητας των συγκεκριμένων προϊόντων με πολύ αυστηρά οριοθετημένους κανονισμούς παραγωγής και προώθησης. Έτσι, εμείς οι Έλληνες, για παράδειγμα, προστατευόμαστε από φαινόμενα αισχροκέρδειας εις βάρος του τόπου μας, όπως η περιβόητη φέτα Δανίας, που έπειτα από πολυετή μάχη σε διεθνές δικαστήριο πετύχαμε να ονομάζεται πλέον λευκό τυρί Δανίας. Αντίστοιχα συνέβη και με το γιαούρτι, που υποχρεωτικά τυποποιείται πλέον στον εξωτερικό με τον τίτλο “Greek-Style Yoghurt” και όχι “Greek Yoghurt”, για να μη συγχέεται με το ελληνικό. Είμαι σίγουρη πως αν έχει τύχει να δοκιμάσετε ένα τέτοιο Greek Style Yoghurt στην Αγγλία, π.χ., θα γνωρίζετε ότι γευστικά δεν έχει καμία σχέση με το δικό μας, ως προς τη γεύση, την όψη και την υφή.

Τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ είναι επίσης βέβαια εξαιρετικά σημαντικά και για την ανάδειξη της γαστρονομικής κουλτούρας της κάθε χώρας και του κάθε τόπου της κάθε χώρας στο εξωτερικό. Ο γαστρονομικός πολιτισμός είναι κομμάτι του πολιτισμού μας εξίσου σημαντικό με την ιστορία, τις τέχνες και τη λαογραφία μας, σε βαθμό που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς μας και της ιδιοσυγκρασίας μας ως λαός. Άλλες χώρες της Ε.Ε. έχουν ξεκαθαρίσει αυτές τις πληροφορίες σε διεθνές επίπεδο εδώ και δεκαετίες ολόκληρες και έχουν τέραστια κέρδη ετησίως από την προώθηση των ΠΟΠ προϊόντων τους, όπως ας πούμε η σαμπάνια της Γαλλίας, το τυρί Έμενταλ της Ελβετίας και χιλιάδες άλλα αντίστοιχα.

Για αναρωτηθείτε τώρα: πόσα ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ είστε σε θέση να κατονομάσετε και πόσο καλά τα γνωρίζετε; Μέχρι σήμερα, 77 ελληνικά προϊόντα έχουν καταγραφεί ως ΠΟΠ, και 33 ως ΠΓΕ. Πρόκειται για 33 είδη κρασιών, 20 διαφορετικά τυριά, 19 ποικιλίες ελαιολάδου, 26 λαχανικά, φρούτα και όσπρια, 2 ποικιλίες μελιού, καθώς και το αυγοτάραχο του Μεσολογγίου, ο κρόκος της Κοζάνης και η μαστίχα της Χίου. Ο κατάλογος είναι εντυπωσιακά μακρύς και συνεχίζει να εμπλουτίζεται.

Η δική μου σχέση με τα ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ

Όσοι με παρακολουθείτε από την αρχή της πορείας μου, ξέρετε ότι αγαπώ να μαγειρεύω με προϊόντα και υλικά από διάφορες χώρες και να εμπνέομαι από τις κουζίνες όλου του κόσμου. Ξέρετε, όμως, και πόση αγάπη τρέφω για τα προϊόντα του τόπου μας και τη δική μας γαστρονομία. H Madame Gâteaux δεν είναι ένα μπλογκ με συνταγές παραδοσιακού χαρακτήρα, όμως, πάμπολλες φορές θα έχετε παρατηρήσει πόσο μου αρέσει να πειραματίζομαι με ελληνικά προϊόντα χρησιμοποιώντας τα σε αναπάντεχους συνδυασμούς (όπως το αλμυρό μας cheesecake με βάση από παξιμάδια, γέμιση με ανθότυρο και τοματίνια στο τσαμπί) ή να “πειράζω” παραδοσιακές μας συνταγές, δίνοντάς τους ένα σύγχρονο twist (όπως ο σοκολατένιος μας μπακλαβάς ή ο σιμιγδαλένιος μας χαλβάς με γκανάς σοκολάτας γάλακτος).

Η αλήθεια είναι πως η εντοπιότητα είναι μια διεθνής τάση στη γαστρονομία τα τελευταία χρόνια και οι σεφ ανά τον κόσμο προσπαθούν να ενσωματώνουν ολοένα και περισσότερο στις καρτέλες τους προϊόντα ΠΟΠ, ΠΓΕ, καθώς και να επιστρέψουν σε παραδοσιακές μεθόδους και μαγειρικές τεχνικές της εκάστοτε χώρας τους.

Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει διεθνώς τάση και το λεγόμενο foraging, η συλλογή δηλαδή βρώσιμων άγριων προϊόντων, από μανιτάρια μέχρι χόρτα και βρώσιμα άνθη, ένα χόμπι που μπορεί να σας προσφέρει απόλαυση χάρη στην επαφή με τη φύση αλλά και τις γαστρονομικές του εφαρμογές στην κουζίνα σας, στη συνέχεια. Γιατί χτυπιέμαι νομίζετε εγώ τόσα χρόνια για τα βρώσιμα αγριολούλουδα που μπορείτε να βρείτε στην εξοχή και σας δείχνω συνταγές με χαμομήλια και αγριομολόχες;

Οι τάσεις, βέβαια, αυτές δεν έχουν προκύψει τυχαία από την πετριά κάποιου μεμονωμένου σεφ-ιδιοφυϊας που έφερε από το πουθενά την επανάσταση (αν και υπάρχουν και πολλά τέτοια παραδείγματα), αλλά είναι αποτέλεσμα γενικότερων κοινωνικοοικονομικών ζυμώσεων που έχουν λάβει χώρα στον απόηχο του φαινομένου της παγκοσμιοποίσης και του ύστερου καπιταλισμού. Είμαι ειδική για να αναλύσω το πώς και το γιατί; Όχι, και ούτε μπορεί να γίνει μια τέτοια μεγάλη κουβέντα σε ένα άρθρο όπως αυτό εδώ. Το γεγονός είναι, ωστόσο, πως εγώ προσωπικά αισθάνομαι εδώ και καιρό πιο έντονα την εσωτερική ανάγκη να μαγειρεύω όλο και περισσότερο με τα προϊόντα του τόπου μου, διψάω να μαθαίνω για παλιακές συνταγές και να ανακαλύπτω γευστικούς θησαυρούς στα ταξίδια μου στη χώρα μου.

Στο πλαίσιο, λοιπόν, του προγράμματος των Μικρών Θησαυρών, προσκλήθηκα σε τρία ταξίδια εκπαιδευτικού χαρακτήρα, κατά τα οποία ως μέλος μιας ομάδας που συναποτελούνταν από δημοσιογράφους, ραδιοτηλεοπτικούς παραγωγούς και bloggers, ξεναγήθηκα σε τρία νησιά με τεράστιο γαστρονομικό πλούτο. Πάμε να τα δούμε ένα-ένα;

ΝΑΞΟΣ

Γραβιέρα, Αρσενικό, Πατάτα, Λικέρ Κίτρου, Αρνί & Κατσίκι

Το νησί της Νάξου δεν είναι απλά Μικρός Θησαυρός, αλλά τεράστιος. Είχα την τύχη να το επισκεφτώ πριν τέσσερα χρόνια με την οικογένειά μου και να έχουμε αρκετό χρόνο να γυρίσουμε όλο το νησί. Κι όταν λέω να γυρίσουμε το νησί, εμείς όταν ταξιδεύουμε στην Ελλάδα (και γενικότερα) ενδιαφερόμαστε για τρία πράγματα: Αξιοθέατα, Τοπία και Φαγητό - και η Νάξος τα έχει όλα. Από το σήμα κατατεθέν της, την Πορτάρα, της και το κάστρο της χώρας, μέχρι τον ναό της Δήμητρας και τους επιβλητικούς αρχαϊκούς Κούρους, που βρίσκονται διάσπαρτοι σε διάφορες τοποθεσίες του νησιού, είναι ένας παράδεισος για τους λάτρεις της αρχαιολογίας και της ιστορίας. Γεωγραφικά, παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία, από ορεινά χωριά μέχρι παραθαλάσσιους οικισμούς με καταγάλανα νερά και χρυσαφένιες αμμουδιές, οπότε οργώνοντάς το νησί με ένα αυτοκίνητό θα συναντήσετε υπέροχα τοπία που θα σας κόψουν την ανάσα, φανταστικά ηλιοβασιλέματα και άπειρες ινσταγκραμικές ευκαιρίες.

Και πάμε στο καλύτερο: το Φαγητό, που ήταν και το επίκεντρο της αποστολής μας με τους Μικρούς Θησαυρούς, και αφορούσε τη γνωριμία μας τετ α τετ με τα προϊόντα ΠΟΠ του νησιού. Ξεκινήσαμε από τη γραβιέρα, που είναι και η “ναυαρχίδα” των ναξιώτικων ΠΟΠ και καθιερώθηκε ως τέτοιο ήδη από το 1996. Επισκεφτήκαμε τον ΕΑΣ Νάξου, όπου μας έγινε μια παρουσίαση των δραστηριοτήτων του ΕΑΣ από τον πρόεδρό του, και στη συνέχεια είχαμε την εξαιρετικά σπάνια ευκαιρία να επισκεφτούμε το τυροκομείο της γραβιέρας. Και λέω σπάνια, γιατί είναι ολοκαίνουργιο, του κουτιού δηλαδή, που σημαίνει πως όλος του ο εξοπλισμός, από τις δεξαμενές γάλακτος μέχρι τα πλυντήρια γραβιέρας (ναι, υπάρχει κι αυτό) έλαμπε και αστραφτοκοπούσε. Δεν το βρίσκεις κάθε μέρα!

Στη συνέχεια, κάναμε μια σύντομη ξενάγηση στα πατατοχώραφα όπου συζητήσαμε για την ιδιαίτερη γεύση και διατροφική αξία της πατάτας Νάξου - όποιος έχει φάει πατάτα Νάξου τηγανητή, μπορεί να το επιβεβαιώσει και αυτοπροσώπως. Στη διαδρομή μας μέσα από τα γραφικά χωριά του νησιού είχαμε και face to face συναντήσεις με διάφορα αμνοερίφια, τα οποία σημειωτέον, όπως μας αποκάλυψε ο πρόεδρος του ΕΑΣ, βρίσκονται επίσης αυτή τη στιγμή σε διαδικασία αναγνώρισής τους ως ΠΟΠ. Το κατσικάκι της Νάξου έχει πραγματικά ξεχωριστή γεύση, πράγμα που διαπιστώσαμε στις ουκ ολίγες επισκέψεις μας σε ταβέρνες, μιας και είχαμε την ευκαιρία να το γευτούμε μαγειρεμένο σε διάφορες παραλλαγές. Και όχι μόνο το κατσικάκι, για να λέμε την αλήθεια, γενικά τα κρεατικά της Νάξου είναι πολύ ιδιαίτερα και το νησί έχει πλούσια γαστρονομική παράδοση σε πιάτα με κρέας.

Τη δεύτερη μέρα της επίσκεψής μας, τριγυρίσαμε σε πανέμορφα χωριά όπως η διάσημη Απείρανθος (που σημειωτέον, είναι και η ιδιαίτερη πατρίδα του Μανώλη Γλέζου), ο Κυνίδαρος, το Χαλκί και ο Καλόξυλος. Στον τελευταίο, σταματήσαμε για μια πραγματικά ξεχωριστή εμπειρία: μια επίσκεψη στο αναπαλαιωμένο ελαιοτριβείο Βαλληνδρά, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και χώρος γευσιγνωσίας ελαιολάδου. Το ελαιοτριβείο ιδρύθηκε το 1880 και το 1928 εκσυγχρονίστηκε και μετατράπηκε σε ηλεκτροκίνητο, ενώ η οικογένεια παράλληλα ίδρυσε και εταιρεία ηλεκτροφωτισμού για τη ρευματοδότηση της περιοχής. Στο πλαίσιο της επιχειρηματικής της δραστηριότητας, η οικογένεια εκσυγχρόνισε και το παλαιό ποτοποιείο στο Χαλκί, όπου παρασκευαζόταν το λικέρ Κίτρο Νάξου (επίσης ΠΟΠ), και το οποίο είναι επισκέψιμο και σήμερα ως ένα πολύ κομψό μικρό μουσείο. Παρεμπιπτόντως, μιας και μίλησα για κίτρο, στο ελαιοτριβείο κάναμε και γευσιγνωσία ελαιολάδου, και ένα από τα προϊόντα που δοκιμάσαμε ήταν και το άρτυμα ελαιολάδου με κίτρο της εταιρείας Naxos Happy Olives, που με ενθουσίασε. (Αλήθεια, στην Αθήνα έχει βρει κανείς πρόσβαση σε κίτρο; Εγώ πουθενά. J’ Accuse!) Θα κάνω και μια μικρή παρένθεση για να εκθειάσω το περίφημο γαλακτομπούρεκο που μπορείτε να φάτε στο παλιό καφενείο Γαλάνη, στο Χαλκί, για το οποίο δυστυχώς δεν υπήρχε χρόνος για στάση σε αυτό το ταξίδι (ΟΣΟ ΚΑΙ ΑΝ ΚΛΑYΤΗΚΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ, ΤΟ ΤΟΝΙΖΩ), αλλά ευτυχώς το είχα εξασφαλίσει στις προηγούμενές μου διακοπές στη Νάξο. (Να πάτε, αξίζει.)

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Τοματάκι, Φάβα, Κρασιά

Έπειτα από μια τριήμερη, εντατική εξερεύνηση της Νάξου, βάλαμε πλώρη για τη Σαντορίνη. Ο καιρός μας τα χάλασε στην Οία κι έτσι δεν ευχαριστηθήκαμε το διάσημο ηλιοβασίλεμα σε όλο του το μεγαλείο, αλλά ευτυχώς για εμένα, το είχα ήδη στο πορτφόλιο μου χάρη στην πενταήμερη του λυκείου. Όχι, δεν κάνω πλάκα, μιλάμε για εποχές προ αμνημονεύτων χρόνων και μάλιστα στη βόλτα μας στα Φηρά, βρήκα τυχαία ΚΑΙ το κλαμπ όπου συχνάζαμε στην πενταήμερη, το οποίο ζει και βασιλεύει. Εδώ θα σας πω πως πρόκειται για την 4η επίσκεψή μου στο νησί της Θήρας. Η πρώτη ήταν στα μικράτα μου, με τους γονείς μου, η δεύτερη στην ηρωική πενταήμερη και η τρίτη όταν έφερα πρώτη φορά τον Ντόμινικ από το Λονδίνο για διακοπές στην Ελλάδα, δέκα χρόνια πριν. Κομβικές στιγμές της ζωής μου, όπως καταλαβαίνετε, οπότε αυτή η 4η επίσκεψη, επαγγελματικής φύσεως αυτή τη φορά, ήρθε και κούμπωσε υπέροχα, γιατί μου χάρισε μια αξέχαστη γαστρονομική εμπειρία.

Στο πλαίσιο της αποστολής μας, επισκεφτήκαμε το Santo Wines, την Ένωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων. Εκεί μας έγινε μια συναρπαστική ξενάγηση στον αμπελώνα, το oινοποιείο και τις κάβες παλαίωσης, ενώ ακολούθησε οινογνωσία με 6 ετικέτες. Η επίσκεψή μας έκλεισε με ένα ανεπανάληπτο γεύμα στο εστιατόριο του Santo Wines το οποίο έχει και συγκλονιστική θέα στην καλντέρα και φόντο το ηφαίστειο.

Η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης πριν από 35 αιώνες καθόρισε το σχήμα της και τη γεωμορφολογία της και έχει δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα. Το αυξημένο ποσοστό άμμου, η σχεδόν πλήρης απουσία νερού και η απουσία οργανικών ουσιών χαρακτηρίζουν τα εδάφη της Σαντορίνης. Το χαμηλό ύψος βροχής, με σχεδόν πλήρη απουσία το καλοκαίρι, τα δυνατά μελτέμια και η θαλάσσια υγρασία χαρακτηρίζουν το κλίμα της. Σε αυτό το περιβάλλον, όπου λογικά θα περίμενε κανείς ότι η άμπελος δε θα αναπτυσσόταν, δημιουργήθηκε ένας πανάρχαιος αμπελώνας, που αποτελεί μνημείο της φύσης και της ιστορίας.

Η Σαντορίνη είναι κατά κάποιο τρόπο η "κιβωτός" του ελληνικού αμπελώνα, με δεκάδες τοπικές ποικιλίες που απαντώνται σποραδικά μέσα στον αμπελώνα της. Το χαρακτηριστικό των αμπελιών της Σαντορίνης είναι η διαμόρφωση τους με πολύ χαμηλό κορμό και κληματσίδες, οι οποίες καθώς μεγαλώνουν, πλέκονται σε σχήμα κουλούρας. Μέσα στο “καλάθι” αυτό, μεγαλώνουν τα σταφύλια και έτσι προστατεύονται από τον ήλιο και τα ισχυρά μελτέμια, που με τη σκόνη που ανασηκώνουν θα τα τραυμάτιζαν. Παράλληλα, έτσι απορροφούν τη λιγοστή υγρασία που αναδίδει το έδαφος στη διάρκεια της νύχτας.

Στη Σαντορίνη παράγονται 58 ξηροί οίνοι ΠΟΠ από 21 οινοπαραγωγούς και 22 γλυκείς οίνοι από 15 οινοπαραγωγούς. Ας αρχίσουμε από το Ασύρτικο, που είναι ταυτισμένο με τη Σαντορίνη. Μπορεί σήμερα πια να έχει εξαπλωθεί σε πολλά σημεία της χώρας, αλλά προέρχεται από τη Σαντορίνη και μόνο στα εδάφη της μπορεί να δώσει τα ιδιαίτερα κρασιά με τη χαρακτηριστική οξύτητα και τη γήινη και μεταλλική αίσθηση στη μύτη και τον ουρανίσκο. Το Αθήρι είναι μια ποικιλία εύρεως διαδεδομένη σε όλο το Αιγαίο, ενώ στη Σαντορίνη υπάρχει και η ερυθρή εκδοχή της, το μαυράθηρο, που δίνει γλυκά ερυθρά κρασιά. Σημαντικη για τα κρασιά της Σαντορίνης (κυρίως τα γλυκά) είναι ακόμη η ποικιλία Αηδάνι, που υπάρχει και σε ερυθρή εκδοχή. Μια ξεχωριστή κατηγορία ξηρών οίνων ΠΟΠ είναι το Νυκτέρι, που έχει αυστηρές προϋποθέσεις ωρίμανσης του σταφυλιού, ποσοστού αλκοόλ (τουλάχιστον 13.5% Vol) και υποχρεωτική ωρίμανση σε ξύλινο βαρέλι για τουλάχιστον τρεις μήνες. Προσωπικά το λατρεύω και είναι, τολμώ να πω, το all-time-favourite κρασί μου. Για τους παλιούς Σαντορινιούς, τα νυκτέρια ήταν τα καλά κρασιά. Γνώριζαν τη επίδραση της θερμοκρασίας και τρυγούσαν νύχτα και πολύ νωρίς το πρωί και μετέφεραν γρήγορα τα σταφύλια στις υπόγειες "κάναβες" πριν τα χτυπήσει ο ήλιος και ανεβάσουν θερμοκρασία. Στις κάναβες το πατημα και η οινοποίηση στα βαρέλια άρχιζε αμέσως και δε σταματούσαν πριν αρχίσει για τα καλά η ζύμωση. Κάνανε νυχτέρια, δηλαδή, εξ ου και το όνομα των κρασιών. Last but not least, η ένδειξη Vinsanto χαρακτηρίζει τους γλυκούς οίνους ΠΟΠ της Σαντορίνης. Προϋποθέτει υπερώριμα σταφύλια που λιάζονται και αφυδατώνονται, ώστε τα σάκχαρά τους να είναι τουλάχιστον 370γρ/λίτρο και παλαιώνουν υποχρεωτικά σε ξύλινα βαρέλια τουλάχιστον για δύο έτη (αν και δεν υπάρχει ταβάνι στην παλαίωσή του). Οι Ενετοί που κατέλαβαν τη Σαντορίνη τον 12ο αιώνα, βρήκαν το Vinsanto έτοιμο και άρχισαν να το εμπορεύονται - του έδωσαν μάλιστα και τη σημερινή του ονομασία, Vino di Santorini. Το Vinsanto, ως προϊόν ΠΟΠ, επιτρέπεται να παραχθεί μόνο στην Ελλάδα. Έτσι, οι Ιταλοί, από το 2004 είναι πλέον υποχρεωμένοι να το ετικετοποιούν ως Vino Santo.

Θα ακούσετε πολλή γκρίνια από τους Έλληνες που επισκέπτονται τη Σαντορίνη για διακοπές: είναι τίγκα στους τουρίστες, είναι πανάκριβη, δεν έχει παραλίες, μπλα μπλα μπλα… Διαφωνώ οριζοντίως και καθέτως. Το έχει πει και ο μέγας Λε Κορμπυζιέ, κανείς δεν πρέπει να πεθάνει πριν δει τη Σαντορίνη τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του. Απλώς προσπαθήστε να αποφύγετε τη high season (ο Μάιος και ο Σεπτέμβριος για μένα είναι οι καλύτερες περίοδοι για να τη γυρίσετε) και κάντε την έρευνά σας για να αποφύγετε τις τουριστικές παγίδες. Και αν πάτε, πέραν της επίσκεψής σας στο Santo Wines, όπου μπορείτε να γευθείτε αλλά και να ψωνίσετε εξαιρετικά κρασιά, ΠΡΟΦΑΝΩΣ μην παραλείψετε ένα τουρ στο ηφαίστειο και στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου. Εμένα πάντως η 4η επίσκεψη δεν μου έφτασε, θα χρειαστώ οπωδήποτε και 5η και αυτή πιθανολογώ πως θα συμπεριλαμβάνει και τα πεθερικά. Για την επόμενη επίσκεψή μου φυλάω το διαδραστικό μουσείο Lost Atlantis Experience και ένα γεύμα στον εμβληματικό Κουκούμαβλο που μόλις ξανάνοιξε.

ΚΡΗΤΗ

Γραβιέρα, ξινομυζήθρα & ελαιόλαδο

Τα ελληνικά τυριά ΠΟΠ, με τη μεγάλη ποικιλία τους και τις ξεχωριστές τους γεύσεις εξηγούν γιατί η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση στην Ελλάδα ξεπερνάει αυτήν κάθε άλλης ευρωπαϊκής χώρας. (Ναι, και της Γαλλίας, που μας κοκορεύεται ότι έχει ένα τυρί για κάθε μέρα του χρόνου - αλλά δεν τρώνε κι από ένα κάθε μέρα, τρώνε; ΧΑ!) Κάθε ελληνικό τυρί είναι φτιαγμένο με μεράκι, γνώση και ταλέντο. Στην Ελλάδα υπάρχουν 21 πιστοποιημένα τυριά ΠΟΠ. Όπως και στη Νάξο, έτσι και στην Κρήτη, δώσαμε έμφαση στο τυρί, και συγκεκριμένα τη γραβιέρα και την ξινομυζήθρα. Η επίσκεψή μας ξεκίνησε από το τυροκομείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μυλοποτάμου, όπου κυριολεκτικά όλοι μαγευτήκαμε στο θέαμα μιας τεράστιας αποθήκης-ψυγείου γεμάτης με κεφάλια γραβιέρας από πάνω ως κάτω, τύπου κλειδώστε με εδώ με ένα παλτουδάκι (ένα κρυουλάκι το είχε) και αφήστε με για απόψε μαζί με ένα καλάθι με κρίθινα κρητικά παξιμάδια και τα ξαναλέμε αύριο.

Στην Κρήτη, είχαμε λίγο χρόνο και πολλούς προορισμούς. Ωστόσο, μέσα σε δύο μόλις 24ωρα καταφέραμε και χωρέσαμε, εκτός από την υπέροχη ξενάγηση στο τυροκομείο, άλλες τρεις επισκέψεις σε συνεταιρισμούς ελαιοπαραγωγών (Μυλοποτάμου, Ζάκρου και Κουτσουρά), μια ξενάγηση στα εντυπωσιακά στούντιο του τηλεοπτικού καναλιού Κρήτη TV, καθώς και ένα γρήγορο τουρ στη συναρπαστική Κνωσσό. Καλύψαμε πάμπολλα χιλιόμετρα από το Ηράκλειο μέχρι την Ιεράπετρα και τούμπαλιν, με ινσταγκραμικές στάσεις στον Άγιο Νικόλαο, τη Χερσόνησο, την Επισκοπή, τη Σητεία και άλλα χωριά και κωμοπόλεις, ενώ με κάποιο μαγικό τρόπο χωρέσαμε στο στομάχι μας (και τις βαλίτσες μας) ΠΟΛΥ ΤΥΡΙ και ΠΟΛΛΕΣ ΡΑΚΕΣ. Μα πολλές ρακές, όμως! Γεια μας!