Τι βάζουμε πρώτα στο φλιτζάνι: γάλα ή τσάι;
Ένα από τα μεγαλύτερα διλήμματα που ταλανίζει τους λάτρεις του τσαγιού εδώ και αιώνες είναι το εξής: τι μπαίνει πρώτα στο φλιτζάνι, το γάλα ή το τσάι; Οι φανατικοί της τεϊοποσίας χωρίζονται σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα: τους Miffy (=milk in first) και τους Tiffy (=tea in first).
Σύμφωνα με μία από τις επικρατούσες θεωρίες, το τσάι πρέπει να μπει πρώτο, ούτως ώστε να έχουμε έλεγχο στο πόσο θα αραιώσουμε το τσάι μας με το γάλα, κρίνοντας από το χρώμα που ανοίγει σταδιακά. Παλαιότερα, βέβαια, ο λόγος ήταν άλλος. Οι πορσελάνες κακής ποιότητας ράγιζαν με το που έμπαινε μέσα το καυτό τσάι, οπότε αποκτήθηκε η συνήθεια να μπαίνει πρώτα το γάλα για να προστατεύονται τα φλιτζάνια. Μια κυρία, ωστόσο, που διέθετε ακριβές πορσελάνες υψηλής ποιότητας, δεν αναγκαζόταν να το κάνει αυτό. Αντιθέτως, θα προτιμούσε να σερβίρει το τσάι πρώτο, δείχνοντας έτσι στους καλεσμένους της ότι το σερβίτσιο της είναι καλής ποιότητας. Ως εκ τούτου, επικράτησε τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα να βάζουν το πρώτα το γάλα στο φλιτζάνι τους, ενώ η υψηλή κοινωνία έβαζε το γάλα στο τέλος. Χαρακτηριστικά θα αναφέρουμε σχετικά ότι o διάσημος συγγραφέας Evelyn Waugh αναφερόταν στους κατώτερης κοινωνικής τάξης ανθρώπους ως "rather milk in first", άνθρωποι δηλαδή που βάζουν πρώτα το γάλα στο τσάι τους.
Από την άλλη, βάζοντας το γάλα πρώτα, κάποιοι θα υποστηρίξουν, αφενός το γάλα διαλύεται καλύτερα και αφετέρου το γάλα ζεσταίνεται πιο σταδιακά και ομοιόμορφα, πράγματα που επηρεάζουν τη συνολική γεύση του τσαγιού σας. Εδώ βέβαια πρέπει να τονίσουμε ότι η απόφαση εξαρτάται και από το αν ετοιμάζετε τσάι σε τσαγιέρα ή κατευθείαν στην κούπα σας. Εάν ετοιμάζετε το τσάι στην τσαγιέρα, τη στιγμή που αυτό θα φτάσει στο φλιτζάνι του καλεσμένου σας έχει ήδη διαχυθεί στο νερό και επομένως δεν πειράζει εάν ο καλεσμένος έχει βάλει πρώτα το γάλα στο ποτήρι του. Εάν όμως ετοιμάζετε μια κούπα τσάι στο σπίτι σας, για παράδειγμα, αυτό σημαίνει πως ρίχνετε το βραστό νερό κατευθείαν στο φλυτζάνι σας. Αν, λοιπόν, έχετε ήδη βάλει το γάλα μέσα, τότε το τσάι δεν θα διαχυθεί σωστά μέσα στο νερό, αφού το κρύο γάλα θα μειώσει απότομα τη θερμοκρασία του βραστού νερού: μην ξεχνάτε ότι το μαύρο τσάι πρέπει να διαχυθεί στους 85-95 βαθμούς.
Πώς όμως ξεκίνησε η συνήθεια να προσθέτουμε γάλα στο τσάι; Για τον ίδιο λόγο που αποκτήσαμε και τη συνήθεια της ζάχαρης (δείτε εδώ.) Εν ολίγοις, το τσάι, που αρχικά εισαγόταν από την Κίνα, διένυε ένα πολύ μακρινό ταξίδι μέχρι να φτάσει στην Ευρώπη. Όντας εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, η γεύση του αλλοιωνόταν και πίκριζε. Έτσι, αποκτήθηκε η συνήθεια να προστίθεται ζάχαρη και γάλα, ώστε να βελτιωθεί η γεύση του. Το γάλα λέγεται ότι ήταν ιδέα της Γαλλίδας Madame de la Sablière, που πρώτη το πρόσφερε στο σαλόνι της στο Παρίσι το 1680, και από εκεί και έπειτα έγινε μόδα και εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη.
Εδώ έχει τις ρίζες του και άλλος ένας λόγος για τον οποίο ενδεχομένως επικράτησε να μπαίνει πρώτο το γάλα στο φλιτζάνι, και έχει πάλι να κάνει με τις κοινωνικές τάξεις: τα κατώτερα στρώματα δεν είχαν τη δυνατότητα να αγοράζουν υψηλής ποιότητας τσάι, με αποτέλεσμα το τσάι τους να έχει πικρή γεύση. Έτσι, έβαζαν το γάλα πρώτα στο φλιτζάνι, ώστε να σπάσουν την πικρίλα αλλά και να αφήσουν λιγότερο χώρο για το τσάι, γλιτώνοντας έτσι και χρήματα. Ενδεικτικός του πώς τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα συνδέονται με τη συνήθεια να πίνουν το τσάι τους με πολλή ζάχαρη και άφθονο γάλα είναι άλλωστε και ο σχετικός χαρακτηρισμός "builder's tea", το τσάι δηλαδή του οικοδόμου.
Όπως και να έχει, τη σήμερον ήμερα μπορείτε τουλάχιστον να πιείτε άφοβα το τσάι σας όπως επιθυμείτε: πολλοί μπορεί να παραξενευτούν από τη συνήθειά σας ή να προσπαθήσουν να σας πείσουν να κάνετε το αντίθετο από ό,τι συνηθίζετε, πάντως σίγουρα κανένας δεν θα σας χαρακτηρίσει μπας κλας. Αν μη τι άλλο, το τσάι που φτάνει πλέον στα χέρια μας δεν περνάει πια από -κυριολεκτικά- σαράντα κύματα, άρα είναι καλής ποιότητας, οπότε δεν υπάρχει θεωρητικά λόγος να προσθέσετε ούτε ζάχαρη ούτε γάλα. Η προσωπική άποψή μου είναι ότι καλό θα ήταν να γεύεστε πρώτα το τσάι πριν προσθέσετε οτιδήποτε, όπως ακριβώς δεν θα προσθέτατε αλάτι στο φαγητό σας πριν το δοκιμάσετε. Οπότε ναι, η Madame Gâteaux είναι σίγουρα Tiffy.
