To φόρεμα Mondrian του Yves Saint-Laurent και πώς να φτιάξετε μπισκότα-Mondrian!
Στο ταξίδι μου στην Ολλανδία, εκτός από το πάρκο με τις τουλίπες και τις άφθονες Νεκρές Φύσεις μπαρόκ Φλαμανδών που απεικονίζουν φαγητό, είχα την τύχη να θαυμάσω και ένα ακόμα από τα περιβόητα φορέματα Μοντριάν. Tο 1965, ο Yves Saint-Laurent σχεδίασε τη διάσημη πλέον κολεξιόν, μέρος της οποίας ήταν 6 φορέματα κοκτέιλ εμπνευσμένα από τους πίνακες του Ολλανδού ζωγράφου Πιτ Μοντριάν (1872-1944). Η συλλογή περιλάμβανε κι άλλα ρούχα, εμπνευσμένα από άλλους καλλιτέχνες, όπως ο Μάλεβιτς και ο Πολιακόφ, αλλά επειδή τα φορέματα αυτά έπαιξαν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ιστορία της υψηλής ραπτικής, ολόκληρη η κολεξιόν τελικά αποτυπώθηκε στη μνήμη του κοινού με τον τίτλο "Μοντριάν".
Τα 6 αυτά φορέματα ήταν φτιαγμένα από διαφορετικά υλικά, μεταξύ των οποίων μαλλί και μετάξι. Αποτελούνταν από ξεχωριστά κομμάτια υφάσματος που συνδέονταν μεταξύ τους με ραφές, αλλά οι τεχνικές ραπτικής που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τόσο περίπλοκες και εξελιγμένες, που δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση ενιαίου υφάσματος. Τα φορέματα ήταν φτιαγμένα από βαρύ ύφασμα, που εξασφάλιζε ότι θα έπεφταν εντελώς ίσια, χωρίς να κινούνται, ενισχύοντας την ψευδαίσθηση του "πίνακα ζωγραφικής" όταν ήταν φορεμένα.
Ο Yves Saint-Laurent αξιοποίησε τις αρχές του κινήματος De Stijl (που σημαίνει "Το Στυλ", το ύφος) και σχεδίασε τα φορέματα χρησιμοποιώντας απλά, αφηρημένα γεωμετρικά σχέδια. Ο Πιτ Μοντριάν, ιδρυτής και κυριότερος εκπρόσωπος του De Stijl, γνωστού και ως νεοπλαστικισμός, επιδίωξε να εκφράσει ένα ουτοπικό ιδανικό πνευματικής αρμονίας και τάξης. Βασικό του χαρακτηριστικό είναι οι θεμελιώδεις φόρμες και σχήματα, οι κάθετοι και οριζόντιοι άξονες και η χρήση σχεδόν αποκλειστικά βασικών χρωμάτων: κόκκινο, μπλε και κίτρινο, συνδυασμένα με λευκό και μαύρο.
Ο Yves Saint-Laurent ήταν λάτρης των καλών τεχνών και μανιώδης συλλέκτης. Τα έργα τέχνης και τα έπιπλα του σπιτιού του που πωλήθηκαν σε δημοπρασία του οίκου Christie's μετά τον θάνατό του, τo 2009, έφτασαν σε συνολική αξία τα 374.000.000 ευρώ. Αγαπούσε πολύ τον Μοντριάν και είχε δηλώσει ότι θεωρούσε τους πίνακές του "το αριστούργημα του 20ου αιώνα". Κάποια στιγμή αγόρασε έναν πίνακά του, μαζί με τον σύντροφο και συνεργάτη του, Pierre Berge, και λέγεται ότι αυτός ο πίνακας στάθηκε η πηγή έμπνευσης για αυτή τη συλλογή.
O Yves Saint-Laurent θόλωσε κι άλλες φορές τα όρια μεταξύ τέχνης και ραπτικής: με τη συλλογή Pop Art, που ήταν φόρος τιμής στον Άντι Γουόρχολ, το φόρεμα εμπνευσμένο από τον Ματίς το 1980 ή τις ίριδες και τα ηλιοτρόπια του Βαν Γκογκ το 1988. Τα φορέματα Μοντριάν, ωστόσο, θεωρούνται κατά γενική ομολογία σταθμός στην ιστορία της μόδας. Ένα από αυτά άλλωστε εμφανίστηκε και στο εξώφυλλο της γαλλικής Vogue το 1965, ενώ το Harper's Bazaar το αποκάλεσε "το φόρεμα του μέλλοντος". Ήταν ένα φόρεμα που αποτέλεσε το σύμβολο του περάσματος της μόδας στη mod αισθητική και την επικράτηση της περίφημης γραμμής shift, των εντελώς ίσιων, μονοκόμματων φορεμάτων με μήκος ως το γόνατο.
Σήμερα, τα φορέματα Μοντριάν βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, αλλά και σε μουσεία, μεταξύ των οποίων στο Rijksmuseum του Άμστερνταμ (βλ. φωτό), το Metropolitan της Νέας Υόρκης και το V&A του Λονδίνου.
Ένα από τα πιο σπάνια φορέματα της συλλογής, φτιαγμένο από μετάξι, πωλήθηκε σε δημοπρασία στο Λονδίνο το 2011 στην αστρονομική τιμή των 27.000 λιρών. Ένα, όμως, από τα φορέματα Μοντριάν βρίσκεται και στην προσωπική συλλογή της Madame Gâteaux. Αστειεύομαι. Έχω όντως ένα vintage Μοντριάν φόρεμα στη συλλογή μου, αλλά φυσικά δεν είναι αυθεντικό, παρά ένα από τα εκατοντάδες αντίγραφα που αναπαράχθηκαν μαζικά τη δεκαετία του '60. Και τι με νοιάζει; Δεν παύει να είναι υπέροχο. (Hint: εδώ βλέπετε και ένα sneak preview του καινούργιου εργαστηρίου της Madame Gâteaux που θα περιλαμβάνει και ένα private tearoom. Πολύ σύντομα στη διάθεσή σας για να οργανώσετε το δικό σας afternoon tea party σε έναν απόλυτα mid-century vintage χώρο!)
Και τέλος, ta daaah! Έκπληξη: εμπνευστήκαμε κι εμείς από το De Stijl και φτιάξαμε τον δικό μας πίνακα Μοντριάν! Όχι, δεν πιάσαμε πινέλα και λαδομπογιές, αλλά τα αγαπημένα μας υλικά ζαχαροπλαστικής. Ο δικός μας Μοντριάν αποτελείται από πεντανόστιμα μπισκότα! Είναι εξαιρετικά εύκολα: τα μπισκότα είναι σοκολατένια και η χρωματιστή επικάλυψη γίνεται με ζαχαρόπαστα.
Υλικά:
125 γρ ζάχαρη άχνη
250 γρ βούτυρο σε θερμοκρασία δωματίου
250 γρ αλεύρι μαλακό
125 γρ κακάο
1/4 κτγ μπέικιν πάουντερ
100 γρ ζαχαρόπαστα
κίτρινο, κόκκινο, μπλε χρώμα ζαχαροπλαστικής σε μορφή τζελ
Ειδικός εξοπλισμός:
κουπ-πατ σε σχήμα τετράγωνο ή ορθογώνιο, σε διάφορα μεγέθη
πινέλο ζαχαροπλαστικής
Μέθοδος:
Βάζουμε την άχνη και το βούτυρο στον κάδο του μίξερ και χτυπάμε με το φτερό ώσπου να ομογενοποιηθούν και να αφρατέψουν.
Σε ένα μπολ, βάζουμε το αλεύρι, το κακάο και το μπέικιν πάουντερ και ανακατεύουμε καλά με έναν αναδευτήρα.
Προσθέτουμε το μείγμα μέσα στον κάδο και χτυπάμε ώσπου να γίνει ζύμη.
Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 170 βαθμούς και στρώνουμε δύο ταψιά με αντικολλητικό χαρτί.
Πασπαλίζουμε με αλεύρι τον πάγκο μας και ανοίγουμε με τον πλάστη τη ζύμη σε πάχος 4-5 χιλ. Κόβουμε με τα κουπ-πατ τετράγωνα και ορθογώνια σε διαφορετικά μεγέθη.
Βάζουμε τα μπισκότα στα ταψιά και τα τοποθετούμε στον φούρνο. Προσοχή: κατηγοριουποιούμε τα μπισκότα ανάλογα με το μέγεθός τους, διότι τα μεγαλύτερα μπισκότα θέλουν περισσότερη ώρα ψήσιμο. Εάν βάλουμε και τα δύο ταψιά μαζί στον φούρνο, έπειτα από μερικά λεπτά φροντίζουμε να ανταλλάξουμε το πάνω με το κάτω, ώστε να ψηθούν όλα ομοιόμορφα. Έπειτα από 10 λεπτά, τσεκάρουμε τα μπισκότα με μια σπάτουλα: αν σηκώνονται από το ταψί με ευκολία, τα βγάζουμε: τα μπισκότα πάντα σκληραίνουν κι άλλο όταν κρυώσουν. Χωρίζουμε τη ζαχαρόπαστα σε κομμάτια και τη χρωματίζουμε όπως θέλουμε. Θυμηθείτε: ο Μοντριάν χρησιμοποιούσε μόνο τα βασικά χρώματα: κόκκινο, κίτρινο, μπλε, λευκό και μαύρο - αλλά όχι απαραίτητα όλα μαζί.
Κόβουμε τη ζαχαρόπαστα με τα κουπ-πατ. Με τη βοήθεια ενός πινέλου, απλώνουμε λίγη μαρμελάδα στα μπισκότα και κολλάμε επάνω τη ζαχαρόπαστα. Αυτό ήταν! Τώρα, συναρμολογούμε τα μπισκότα στη σύνθεση που μας αρέσει και βουαλά - Μοντριάν!
