Πριν λίγες μέρες επέστρεψα από ένα συναρπαστικό ταξίδι στη Βαλένθια της Ισπανίας! Προσκεκλημένη στο πλαίσιο δημοσιογραφικής αποστολής την οποία διοργάνωσε το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Mediterranean Combo, είχα την τύχη να απoλαύσω ειδικές ξεναγήσεις στα ξακουστά λωτοχώραφα και τα συσκευαστήρια λωτών της ευρύτερης περιοχής, απ’ όπου το φρούτο ταξιδεύει σε όλη την Ευρώπη.

Ο λωτός είναι ένα ιδιαίτερο φρούτο που είναι γνωστό στην Ελλάδα από την αρχαιότητα, αφού το συναντάμε και στην Οδύσσεια. Σύμφωνα με το ομηρικό έπος, ο Οδυσσέας, μετά τη μάχη στη Γη των Κικόνων, εγκατέλειψε την περιοχή βιαστικά, αγνοώντας την επικείμενη κακοκαιρία. Η ισχυρή τρικυμία έκανε τα καράβια να χάσουν τον προσανατολισμό τους και έπειτα από πολλές μέρες πάλης με τα κύματα, κατάφεραν να αράξουν στο περιβόητο νησί των Λωτοφάγων (που σήμερα έχει ταυτοποιηθεί ως η νήσος Τζέρμπα της Τυνησίας). Ο Οδυσσέας έστειλε μερικούς συντρόφους του για εξερεύνηση, ώστε να εξασφαλίσουν προμήθειες. Οι Λωτοφάγοι, ο “λαός της λησμονιάς”, τους υποδέχθηκαν φιλόξενα, προσφέροντάς τους -τι άλλο;- λωτούς, γλυκούς σαν μέλι. Οι σύντροφοι, τρώγοντάς τους, μαγεύτηκαν και άρχισαν να ξεχνούν κάθε δυσάρεστη ανάμνηση. Τα προβλήματα σβήστηκαν από τη μνήμη τους και φυσικά δεν επιθυμούσαν επουδενί να επιστρέψουν στα πλοία. Ο Οδυσσέας, ανησυχώντας που καθυστερούσαν, πίστεψε ότι κινδυνεύουν και αποφάσισε να πάει να τους βρει. Η επιστροφή στην Ιθάκη, για τον Οδυσσέα, πέρα από μεγάλη λαχτάρα, ήταν ύψιστο καθήκον. Θεωρώντας, λοιπόν, τη στάση τους ως απειλή για τον στόχο του, και πολυμήχανος καθώς ήταν ως γνωστόν, σκέφτηκε να τους δέσει με σκοινιά και να τους τραβήξει μέχρι το πλοίο. Έτσι, έσωσε τους συντρόφους του από μια ζωή, που ενώ φάνταζε ειδυλλιακή, δεν ήταν παρά μια μεγάλη παγίδα: αυτή της απάθειας, της αδιαφορίας και της απουσίας κάθε βούλησης. Με μια πιο σύγχρονη ανάγνωση, μπορούμε να ερμηνεύσουμε τον λωτό ως μια αλληγορία για τον εθισμό. Η εξάρτηση, άλλωστε, δεν αφορά απαραίτητα μόνο απτά αντικείμενα, αλλά και συναισθήματα ή τη γενικότερη στάση ζωής. Οι άνθρωποι είναι εύκολα επιρρεπείς σε πειρασμούς και έτσι καταλήγουν να ξεχνούν τους στόχους τους και να χάνουν το πραγματικό νόημα της ζωής.

Πίσω στη Βαλένθια τώρα: οι λωτοί μάλλον δεν σε κάνουν να ξεχνάς τα βάσανα της ζωής, αλλά σίγουρα είναι απολαυστικοί. Πρώτα-πρώτα, το φρούτο, με το έντονο πορτοκαλί του χρώμα και τη γυαλιστερή του σάρκα, τέρπει το μάτι, όμως μια δοκιμή θα σας πείσει πως και η τραγανή υφή αλλά και η γλυκιά του γεύση αξίζουν μια θέση στο καλάθι με τα ψώνια σας. Η υφή του λωτού θυμίζει λίγο αυτή του μήλου, καθώς είναι τραγανός, αλλά η γεύση του μοιάζει αρκετά με μάνγκο. Αλλά πέραν της νόστιμης γεύσης του, είναι και ευεργετικός για τον οργανισμό μας, καθώς έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α και C, κάλιο και αντιοξειδωτικά.

Ξεκινώντας από μια βόλτα στα λωτοχώραφα, διαπιστώσαμε ότι στα τέλη του Νοεμβρίου πολλά δέντρα ήταν ακόμα γεμάτα καρπούς, πράγμα όχι πολύ συνηθισμένο, αφού οι θερμοκρασίες φέτος ήταν ψηλές για την περίοδο, όπως άλλωστε και στην Ελλάδα. Εδώ που τα λέμε, μια βόλτα στα χωράφια σε κάνει όντως να ξεχνάς για λίγο τα βάσανα της ζωής - ή έστω να ξεφύγεις από την καθημερινότητα, ειδικά όταν ο ουρανός είναι ηλιόλουστος όπως τη μέρα που πήγαμε εμείς. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες λωτού, στη Βαλένθια όμως καλλιεργείται κυρίως η ποικιλία Rojo Brillante, που σημαίνει “έντονο κόκκινο” και πράγματι, όπως θα παρατηρήσετε, τα φρούτα αυτά είναι πιο κοκκινωπά από τις ποικιλίες που συναντάμε στη χώρα μας. Αυτή η συγκεκριμένη ποικιλία, λοιπόν, είναι και προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης.

Στη συνέχεια, επισκεφτήκαμε τρία διαφορετικά συσκευαστήρια, στα περίχωρα της Βαλένθια, όλα τους μέλη του συνεταιρισμού παραγωγών λωτού της Ισπανίας. Εκεί, ήρθαμε τετ α τετ με το μαγικό αυτό φρούτο και γνωρίσαμε από πρώτο χέρι τους τρόπους συγκομιδής και επεξεργασίας του, καθώς και τις μεθόδους ταχείας ωρίμανσης που χρησιμοποιούνται στην Ισπανία.

Το κάθε συσκευαστήριο έχει ελαφρώς τροποποιημένη διαδικασία, κυρίως ως προς τη σειρά με την οποία γίνεται η διαλογή και η επεξεργασία. Το πρώτο βήμα είναι σίγουρα η ταχεία ωρίμανση του φρούτου για 24 ώρες σε ειδικούς θαλάμους, όπου αφαιρείται το διοξείδιο του άνθρακα. Με τον τρόπο αυτό, κατά την κατανάλωση του φρούτου, οι τανίνες του παύουν να αντιδρούν όταν έρχονται σε επαφή με το σάλιο κι έτσι το φρούτο έχει πιο γλυκιά γεύση. Θα έχετε σίγουρα παρατηρήσει ότι αν αγοράσετε λωτούς από το μανάβικο, τη λαϊκή ή το σουπερμάρκετ, θα πρέπει να περιμένετε βδομάδες ολόκληρες ώσπου να μαλακώσουν πριν τους φάτε, αλλιώς είναι υπερβολικά στυφοί.

Στη συνέχεια γίνεται οπωσδήποτε ένα ξεδιάλεγμα των φρούτων, όπου απορρίπτονται όσα θεωρούνται ακατάλληλα ή όχι αρκετά ελκυστικά για να φτάσουν στον καταναλωτή. Από ό,τι ενημερωθήκαμε, ευτυχώς τα φρούτα αυτά δεν πετιούνται, αλλά μετατρέπονται σε ζωοτροφή, λίπασμα και μαρμελάδες. Τα φρούτα καθαρίζονται και γυαλίζονται και στη συνέχεια ταξινομούνται ανά μέγεθος και χρώμα, έτσι ώστε να συσκευαστούν ομοιόμορφα. Η τιμή πώλησής τους, εξάλλου, ορίζεται εν πολλοίς με βάση αυτούς τους δύο παράγοντες. Όπως μας τόνισαν στο συσκευαστήριο, κανείς δεν θέλει να αγοράσει ένα τελάρο με ανομοιόμορφα φρούτα.

Όλα αυτά, βέβαια, με έβαλαν σε σκέψεις για το μέλλον της αγροτικής παραγωγής. Όσοι από εσάς με παρακολουθείτε καιρό γνωρίζετε ότι ένα από τα πράγματα που με θλίβουν περισσότερο στη βιομηχανία των τροφίμων και της εστίασης είναι η σπατάλη φαγητού. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια στροφή στη βιωσιμότητα με πρακτικές farm to table και nose to tail κι έτσι ελπίζω με το πέρασμα του χρόνου το καταναλωτικό κοινό να ξεφύγει από τη νοοτροπία της ομοιομορφίας και να επιστρέψει στη λογική των προγόνων μας, βάσει της οποίας τα “ασχημούλικα” ή “κακομούτσουνα” φρούτα είναι συχνά και τα πιο νόστιμα.

Πίσω στην Ελλάδα και, έχοντας μεν χρησιμοποιήσει αρκετές φορές τους λωτούς σε γλυκά, συνειδητοποίησα δε ότι δεν σας έχω δείξει ποτέ συνταγή με λωτούς. Ήρθε η ώρα να το διορθώσουμε αυτό, λοιπόν! Οι λωτοί ταιριάζουν θαυμάσια μέσα σε κέικ, σε κομμάτια ή φέτες, όπως θα τους χρησιμοποιούσατε και σε ένα κέικ μήλου ή μια μηλόπιτα. Μπορείτε επίσης να τους βάλετε σε ένα κραμπλ και συνδυάζονται υπέροχα με ένα ακόμη αγαπημένο φρούτο του φθινοπώρου, το ρόδι. Ακόμη, κάνουν θαυμάσιες μαρμελάδες και τσάτνεϊ, ενώ φυσικά μπορείτε να τους φάτε και ωμούς. Για κάντε το λίγο εικόνα: τραγανό φρυγανισμένο ψωμί, ένα ωραίο άλειμμα και φέτες ζωμερού, φρέσκου λωτού - δεν ακούγεται τέλειο για πρωινό; Δεν ξέρω τι από όλα αυτά θα σας πρωτοφτιάξω, αλλά stay tuned γιατί έρχεται συνταγή!

Υ.Γ. Δείτε σχετικά άρθρα: