Πώς εφευρέθηκε το φακελάκι του τσαγιού

Τα πρώτα φακελάκια του τσαγιού ήταν, όπως ίσως φαντάζεστε, φτιαγμένα από ύφασμα και ραμμένα στο χέρι. To φακελάκι το πατεντάρισαν πρώτες και καλύτερες οι κυρίες Roberta C. Lawson και Mary Molaren από το Μιλγουόκι του Ουισκόνσιν. Στις 26 Αυγούστου του 1901, κατέθεσαν αίτηση πατέντας υπ' αριθμόνUS723287και με τίτλο “Tea-Leaf Holder”. Σύμφωνα με τις κυρίες Lawson και Molaren, όταν φτιάχνουμε ολόκληρη τσαγιέρα, συχνά καταλήγουμε να σπαταλάμε υπερβολικά πολύ τσάι -το οποίο μετά από λίγη ώρα δεν θέλει κανείς πια να πιει- με αποτέλεσμα να το πετάμε στα σκουπίδια. Έτσι, εφηύραν ένα βαμβακερό "τσεπάκι", ραμμένο στο χέρι. Μέσα έβαζαν τσάι, το οποίο μπορούσε κανείς να τοποθετήσει μέσα σε ένα φλυτζάνι και να χύσει από πάνω βραστό νερό, έτσι ώστε να έχει φρέσκο τσάι όποτε το θελήσει.

teabag patent

Η αίτηση εγκρίθηκε στις 24 Μαρτίου του 1903, όμως, οι Lawson και Molaren δεν προώθησαν το φακελάκι στην αγορά. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Νεοϋορκέζος έμπορος Τόμας Σάλιβαν είχε την εξής ιδέα: άρχισε να συσκευάζει τσάι μέσα σε μικρά σακουλάκια από μετάξι, τα οποία έστελνε στους πελάτες του ως δείγματα για να αυξήσει τις πωλήσεις του. Σκοπός ήταν το φακελάκι να πετιέται, όμως, κάποιοι πελάτες του δεν το αντιλαμβάνονταν και έβραζαν το τσάι μαζί με το σακουλάκι. Έλα, όμως, που τους άρεσε και οι παραγγελίες άρχισαν να πέφτουν βροχή! Πολλοί πελάτες, ωστόσο, πρότειναν στον Σάλιβαν να αντικαταστήσει το μετάξι με κάποιο άλλο ύφασμα, γιατί δεν ήταν αρκετά διαπερατό. Έτσι, ο Σάλιβαν σύντομα λάνσαρε στο εμπόριο “φακελάκια” τσαγιού από γάζα. Τα φακελάκια εκείνα είχαν περίπου τη μορφή που έχουν και τα σημερινά: ένα πουγκάκι με τσάι, δεμένο με ένα σχοινάκι και την ταμπελίτσα του τσαγιού στην άλλη άκρη.

Κατά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο, στη Γερμανία, η εταιρεία Teekanne άρχισε να μοιράζει στους στρατιώτες φακελάκια τσαγιού, ως τμήμα του γεύματός τους. Τα φακελάκια αυτά ήταν μικρά βαμβακερά πουγκάκια με τσάι και ζάχαρη έτοιμα για να τα βουτήξουν στο νερό και πήραν το παρατσούκλι "βόμβες τσαγιού" (Teebomben). Κάπως έτσι, τα φακελάκια του τσαγιού άρχισαν να γίνονται δημοφιλή στην Ευρώπη. 

wwi teabag

Τα πρώτα χάρτινα φακελάκια εφευρέθηκαν από τον Γουίλιαμ Χέρμανσον, ο οποίος εργαζόταν σε μια χαρτοβιομηχανία στη Βοστώνη. Ήταν φτιαγμένα από ίνες χαρτιού και είχαν αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες. Φυσικά, ήταν κάτι το επαναστατικό, αφού μέχρι τότε η χρήση υφάσματος σήμαινε ότι η γεύση του τσαγιού επηρεαζόταν αναλόγως. Ο Χέρμανσον πούλησε την πατέντα του στην εταιρεία τσαγιού Salada Tea Company το 1930 και στα τέλη της δεκαετίας, τα φακελάκια του τσαγιού παράγονταν πλέον μαζικά σε εργοστάσια κατά χιλιάδες.

Τα φακελάκια συνέχισαν να έχουν σχήμα πουγκιού για αρκετά χρόνια, ώσπου αντικαταστάθηκαν από τα ορθογώνια φακελάκια, το 1944. Το 1949, η εταιρεία Teekanne λάνσαρε το φακελάκι “διπλού θαλάμου”, το οποίο χάρη στην ειδική τεχνική διπλώματος του χαρτιού επέτρεπε στο νερό να κυκλοφορεί πιο ελεύθερα ανάμεσα στα φύλλα του τσαγιού και έδινε καλύτερο γευστικό αποτέλεσμα. Επίσης, χάρη στην ειδική τεχνική, καταργήθηκε και η χρήση κόλλας για το σφράγισμά τους, κάτι που επίσης ως τότε επηρέαζε αρνητικά τη γεύση του τσαγιού.

teekanne

Στις ΗΠΑ, τη χώρα όπου προτεραιότητα επί των πάντων έχει η άνεση, το φακελάκι σημείωσε γρήγορα τεράστια επιτυχία, αφού είναι γρήγορο και βολικό. Στην Αγγλία από την άλλη, ο κόσμος το αντιμετώπισε αρχικά με σκεπτικισμό. Άγγλοι που ταξίδευαν στην Αμερική διαμαρτύρονταν όταν τους σέρβιραν "κούπες με χλιαρό νερό και δίπλα ένα μίζερο φακελάκι με τσάι". Ωστόσο, τη δεκαετία του '50, που τα κομφόρ στο σπίτι ήταν το παν και όλο το μάρκετινγκ επικεντρωνόταν στην εφεύρεση και το λανσάρισμα συσκευών και πατέντων που κάνουν την καθημερινότητα πιο εύκολη, τα φακελάκια άρχισαν να γίνονται πιο δημοφιλή και να εξαπλώνονται σιγά-σιγά σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο.Η πρώτη εταιρεία που κυκλοφόρησε φακελάκια στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν η Lipton, το 1952, ενώ ήταν και η πρώτη που τύπωσε οδηγίες χρήσεως επάνω στην ετικέτα που ήταν δεμένη στο κάθε φακελάκι.

Η Tetley ακολούθησε το 1953 και το μάρκετινγκ που χρησιμοποιήσε για να πείσει τους καταναλωτές ήταν το εξαιρετικά χαμηλό κόστος: “Now you can make a cup of tea for only 1 penny!”

tetley

Σύμφωνα με μια στατιστική, τη δεκαετία του 1960, τα φακελάκια αποτελούσαν το 3% της συνολικής κατανάλωσης τσαγιού στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το 2007 είχαν φτάσει το 96%. Φαίνεται πως και οι πιο διστακτικοί τελικά λύγισαν. Ακόμα και σήμερα, πάντως, πολλοί tea aficionados είναι διστακτικοί απέναντί του και το θεωρούν ιεροσυλία, με κύρια δικαιολογία το ότι στο φακελάκι δεν χρησιμοποιούνται ολόκληρα φύλλα τσαγιού, αλλά σπασμένα κομμάτια και τρίμματα. Ωστόσο, σήμερα, η τεχνολογία έχει προχωρήσει και έχουν επιστρατευθεί μέθοδοι με τις οποίες τα φακελάκια τσαγιού καλής ποιότητας δεν υστερούν σε τίποτα. Επομένως, βουτήξτε άφοβα!

Ξέρετε ότι...

• Τα φακελάκια του τσαγιού έχουν λανσαριστεί σε όλα τα πιθανά σχήματα: πουγκί, ορθογώνιο, τετράγωνο, στρογγυλό, κυλινδρικό, πυραμίδα... And the list goes on.

• Αρχικά, τα φακελάκια του τσαγιού κυκλοφορούσαν σε δύο μεγέθη: ατομικό (φλυτζάνι) και οικογενειακό (τσαγιέρα).

• Η πρώτη εταιρεία που λάνσαρε φακελάκια από νάιλον είναι η ιαπωνική Fuso, ενώ τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν και βιοδιασπώμενα φακελάκια τα οποία ως επί το πλείστον κατασκευάζονται από άμυλο αραβοσίτου.

• Ένα μέσο φακελάκι τσαγιού περιέχει 3,125 γρ τσαγιού.

• Μην πετάτε τα φακελάκια του τσαγιού! Διατηρείστε τα στο ψυγείο και βάλτε τα επάνω στα μάτια σας για να τα ξεκουράσετε και να ξεφορτωθείτε τους μαύρους κύκλους. Εναλλακτικά, μπορείτε να ανακουφίσετε και τα πρησμένα σας πόδια, αν βάλετε πολλά φακελάκια μέσα σε μια λεκάνη με νερό. Γρήγορα, ποδόλουτρο!

• Κι αν δεν σας αρέσει αυτή η ιδέα, και αισθάνεστε αρκετά δημιουργικοί, μπορείτε να φτιάξετε ένα έργο τέχνης, όπως η Ruth Tabancay, που κατασκευάζει παπλώματα ραμμένα από φακελάκια τσαγιού! Η Tabancay ξεκίνησε αυτή τη σειρά επειδή συνήθιζε να πίνει τσάι στο κρεβάτι με την κόρη της κουκουλωμένη με το πάπλωμα και ήθελε να εκφράσει, λέει, την αίσθηση θαλπωρής που σου δίνει το ζεστό πάπλωμα σε συνδυασμό με ένα ζεστό φλυτζάνι τσάι!