To ανασηκωμένο δαχτυλάκι: πώς και γιατί προέκυψε αυτός ο μύθος

Η συνήθεια του να σηκώνουμε το μικρό δαχτυλάκι όταν πίνουμε τσάι έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ρώμη: η ελίτ έτρωγε με τρία δάχτυλα (και τα υπόλοιπα ήταν ανασηκωμένα), ενώ οι πληβείοι με πέντε. Ακόμα και σήμερα, αυτό θεωρείται αποδεκτό από τους ειδικούς του σαβουάρ βιβρ, όταν πρόκειται να φάμε κάτι με τα χέρια, όπως για παράδειγμα ένα ορντέβρ, τα finger sandwiches σε ένα afternoon tea ή τις πατάτες στην ταβέρνα.

Ρωμαϊκό μωσαϊκό με συμπόσιο, 3ος αι. μ.Χ.

Δεν ξέρουμε πώς ακριβώς προέκυψε ο κανόνας των τριών δαχτύλων, αν και μάλλον υιοθετήθηκε απλά επειδή θεωρούνταν κομψό. Πάντως, ένας λόγος που οι ευγενείς χρησιμοποιούσαν μόνο τα τρία δάχτυλα τους όταν έτρωγαν, ήταν ο εξής: προσπαθούσαν να κρατήσουν τα άλλα δύο καθαρά, ώστε να μπορούν να βάλουν με αυτά αλάτι και μπαχαρικά στο φαγητό τους, τα οποία έπαιρναν από μπολάκια που υπήρχαν πάνω στο τραπέζι.

Η συνήθεια πάντως αυτή εγκαταλείφθηκε για κάμποσους αιώνες, ώσπου ξαναυιοθετήθηκε από τους Σταυροφόρους και το πρωτόκολλο της αυλής και της ιπποσύνης.

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία για το πως προέκυψε η συνήθεια να ανασηκώνουμε το μικρό δαχτυλάκι όταν πίνουμε, η Άννα Μπολέιν, σύζυγος του βασιλιά Ερρίκου Η', είχε έξι δάχτυλα, κι έτσι αναγκαζόταν να ανασηκώνει το ένα όταν έπινε. Οι κυρίες επί των τιμών αντέγραψαν τη συνήθεια αυτή για υποστήριξη και κάπως έτσι, σύντομα το έκαναν όλοι στην αυλή. (Με αυτές τις σαχλαμάρες το έφαγε το κεφάλι της η Αννούλα.)

Εγώ πέντε βλέπω.

Mία άλλη θεωρία, πάντως, υποστηρίζει ότι το δαχτυλάκι προέκυψε ως εξής: οι ευγενείς, από τον Μεσαίωνα και έπειτα, λέγεται πως προσπαθούσαν να αγγίζουν τα σκεύη όσο το δυνατόν λιγότερο, αφού πρώτα τα είχαν πιάσει οι υπηρέτες τους (άκουσον άκουσον). Έτσι, συχνά έπιαναν τα ποτήρια μόνο με τον αντίχειρα, τον δείκτη και τον μέσο.

"Ιου. Ας το πιάσω με τρία δάχτυλα καλύτερα."

Ακόμα, λέγεται πως η σύφιλη προκαλεί ακαμψία στο μικρό δάχτυλο: οι μολυσμένοι από την ασθένεια, έπειτα από λίγο καιρό δεν μπορούν πλέον να το λυγίσουν καθόλου. Και όπως καταλαβαίνετε, η σύφιλη μεταξύ των ευγενών στις αυλές έδινε και έπαιρνε. Βέβαια, πρέπει να σας πω πως σε όποιον γιατρό έχω αναφέρει αυτή τη θεωρία απλά γέλασε και πως το λεγόμενο "συφιλιδικο δαχτυλάκι" είναι απλά μια κοτσάνα.

"Καλέ λες να έχει σύφιλλη;"

Παρόλα αυτά, η συνήθεια συνεχίστηκε μέχρι και σήμερα. Η πιθανότερη εξήγηση, κατά τη γνώμη μου, είναι η εξής: όπως είπαμε και στο άρθρο μας για την ιστορία του φλυτζανιού, τα πρώτα φλυτζάνια που προέρχονταν από την Κίνα δεν είχαν χερούλι, ήταν απλά κουπάκια. Ως εκ τούτου, οι άνθρωποι προσπαθούσαν να τα κρατάνε μόνο με τον αντίχειρα και τον δείκτη, προκειμένου να μην καίνε (και τα υπόλοιπα) δάχτυλά τους. Τώρα βέβαια θα μου πείτε οι Κινέζοι γιατί τα κατάφερναν μια χαρά χωρίς να σηκώνουν το δαχτυλάκι; Δεν ξέρω, αλλά εδώ που τα λέμε, γενικότερα τα πάνε πολύ καλύτερα από εμάς τους Δυτικούς σε θέματα ισορροπίας.

"Σε ένα φλυτζανάκι θα κολλήσουμε;"

Από το 1710 και μετά, όμως, που η γερμανική εταιρεία πορσελάνης Μάισεν πρόσθεσε το χερούλι στο φλυτζάνι προκειμένου να αποφευχθούν μια για πάντα τυχόν τσουρουφλίσματα, έπαψε να υπάρχει λόγος ώστε το μικρό δαχτυλάκι να κοιτάει το ταβάνι.

Με άλλα λόγια, εν έτει 2016 δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να σηκώνετε το δαχτυλάκι σας όταν πίνετε τσάι. Είναι κάθε άλλο παρά chic.

Και επειδή πολλοί υποστηρικτές της θεωρίας ισχυρίζονται πως τάχα μου είναι απαραίτητο για ισορροπία, εάν προβληματίζεστε για το πώς ακριβώς να πιάσετε το φλυτζάνι σας, ορίστε:

housewives-coffee-56-wmk

Με τον αντίχειρα και τον δείκτη, πιάστε το χερούλι, σαν να το “τσιμπάτε”.

Τα υπόλοιπα δάχτυλά σας πρέπει να είναι στραμμένα προς τα κάτω.

Μην περνάτε το δάχτυλό σας μέσα από το χερούλι.

Μην πιάνετε το φλυτζάνι από κάτω με τη χούφτα σας.

Να, δείτε εδώ πως το κάνει η βασίλισσα:

queen tea

Πιστέψτε την. Εκείνη ξέρει.